تاریخ اجتماعی معماری: فهم دیدگاه و روش از طریق تأمل در یک تاریخ نامه

نویسنده: مهدی حسینی

از زمان پا گرفتن تاریخ اجتماعی جدید در نیمه دوم سده بیستم خانه‌های حومه شهری همواره در مرکز توجه اهل تاریخ بوده است. به‌خصوص، برگزاری نمایشگاه «نابودی خانه‌های حومۀ شهری» در 1973، در موزه ویکتوریا و آلبرت، نور تازه‌ای به تاریخ این خانه‌ها و سرگذشت ساکنان آن تاباند. مفروض این بود که چنین خانه‌هایی، از آنجا که آیینه رسوم طبقه فرادست و طرز زندگی ایشان در طی سده‌هاست، میراث فرهنگی و تاریخی بوده، پس نیازمند حفاظت است. علاوه‌براین، مفاهیمی چون خانواده، قدرت و هژمونی، مرتبه و شأن، طبقۀ اجتماعی، تحرک اجتماعی، جنسیت، اوقات فراغت و اصطلاحاتی از این دست، که ابزاری آشنا در روایت غالب از زندگی در خانه‌های حومه شهری است، ازقضا واژگان محبوب مورخان اجتماعی نیز به‌شمار است. از این روست که تاریخ معماری این خانه‌ها با تاریخ اجتماعی و فرهنگی ساکنان آن پیوند خورده است. این کتاب پژوهشی است برای فهم نسبت میان روند تغییرات اجتماعی با تحول در صورت و کارکرد معماری و تبیین و ایضاح مفاهیم و روش‌های مرتبط با آن. برای دست یافت به این هدف انتخاب و نقد یکی از تاریخ‌نامه‌های معتبر و متقدم در این حوزه، کتاب زندگی درخانه حومه شهری انگلیسی، اثر مورخ فقید مارک ژیروئار موضوع بحث بوده است.